گاهی اوقات «درد شکم» چیزی جدی است. طبق گزارش­ موسسه ملی دیابت، بیماری ­های گوارشی و کلیوی (NDDK)، حدود 60 تا 70 میلیون امریکایی از مشکلات گوارشی رنج می­برند، که سالانه باعث مرگ حدود 2500000 نفر می­شود. طبق NDDK این شرایط سالانه باعث 50 میلیون مراجعه به بیمارستان و 7/21 میلیون بستری در بیمارستان می­شود. علاوه بر این درمان و مدیریت بیماری­ های گوارشی بار مالی زیادی (بیش از 8/141 دلار) برای سیستم مراقبت­ های بهداشتی ایالات متحده دارد.

سیستم گوارشی یک سیستم گسترده و پیچیده است که غذا را تجزیه می­کند. با استفاده از جذب آب مواد معدنی و ویتامین­ ها را برای استفاده بدن استخراج می­کند. در حالی که مواد زائد جذب نشده را دفع می­کند (بله، ما در مورد مدفوع صحبت می­کنیم).

سیستم گوارش، همچنین به عنوان دستگاه گوارش (GI) شناخته می­شود. شامل طیفی از اندام­ های گوارشی حیاتی است از جمله:

• دهان
• مری
• معده
• روده ­های کوچک و بزرگ
• رکتوم و مقعد

دستگاه گوارش همچنین شامل اندام­ های کبد، کیسه صفرا و پانکراس می­باشد.

علائم شایع ترین بیماری های گوارشی:

علائم اختلالات گوارشی به وضوح از شرایطی به شرایط دیگر و از فردی به فردی دیگر متفاوت است. با این حال، برخی از علائم در اکثر مشکلات گوارشی مشترک است.

علائم شایع عبارتند از:

• ناراحتی شکمی (نفخ، درد یا گرفتگی عضلات)
• کاهش وزن ناخواسته
• استفراغ و حالت تهوع
• رفلاکس اسید معده (سوزش سر دل)
• اسهال، یبوست (یا گاهی اوقات هر دو)
• بی ­اختیاری مدفوع
• خستگی
• از دست دادن اشتها
• مشکل در بلع

اگر در استفراغ یا مدفوع خود خون مشاهده کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

دلایل بیماری ­های گوارشی:

علل شایع مشکلات گوارشی شامل موارد زیر است:

• رژیم غذای کم فیبر

فیبر، نوعی کربوهیدرات موجود در گیاهان است که قبل هضم نمی­باشد. برای سلامت دستگاه گوارش بسیار مهم است. این به شما کمک می­کند احساس سیری کنید و به هضم برخی غذاها کمک می­کند. همه در مورد سلامت روده صحبت می­کنند – سلامت میکروبیوم شما، و فیبر بخش مهمی از این است. فیبرها یک غذای بسیار خوشایند برای تریلیون­ ها باکتری مفید (میکروبیوتای شما) هستند که با خوشحالی در روده بزرگ ما زندگی می­کنند و به نوبه خود فواید سلامتی گسترده­ای فراهم می­کنند.

توصیه می­شود زنان و مردان زیر 50 سال به ترتیب 25 گرم و 38 گرم در روز فیبر مصرف کنند. اگر سن شما بالای 50 است، شما باید مقدار کمتری فیبر مصرف کنید (حدود 21 گرم برای زنان و 30 گرم برای مردان). نکته مثبت این است که فیبر به راحتی در غذاهایی مانند میوه­ ها (در صورتی که کامل دارای پوست باشند)، غلات کامل، حبوبات، لوبیاها و سبزیجات در دسترس است.

رژیم غذایی با فیبر مناسب می­تواند راهی عالی برای کمک به کاهش نفخ و کاهش مشکلات گوارشی از یبوست، درد شکم و حتی شروع سرطان روده بزرگ باشد.

• استرس

استرس و اضطراب تنها بر سلامت روان شما تاثیر نمی­گذارند، بلکه آن­ها می­توانند بر سلامت دستگاه گوارش شما به ویژه میکروبیوتای روده تاثیر بگذارند. مطالعات پزشکی اخیر نشان داده است که بین دستگاه گوارش و مغز یک ارتباط دو طرفه وجود دارد به همین دلیل است که روده تعداد نورون­ های بیشتری نسبت به کل نخاع دارد.

مشخص شده است که استرس باعث طیف گسترده­ای از مشکلات گوارشی می­شود که عبارتند از: کاهش اشتها، التهاب، نفخ، گرفتگی عضلات و تغییرات در میکروبیوتا.

• کمبود آب بدن

آب برای سلامت گوارش شما مهم است زیرا به پاکسازی کل دستگاه گوارش کمک می­کند. به ویژه، آب مدفوع را نرم می­کند و به جلوگیری از یبوست کمک می­کند. مهم تر از همه، آب به سیستم گوارش شما کمک می­کند و به تجزیه غذا کمک می­کند و به دستگاه گوارش کمک می­کند تا مواد مغذی را سریع­تر و موثرتر جذب کند. اگر به اندازه کافی آب نمی­نوشید، باعث ایجاد انواع مشکلات گوارشی می­شوید.

شما می­توانید با نوشیدن قهوه، چای، یا حتی آب گازدار شیرین نشده، مصرف آب خود را افزایش دهید تا به آن 8 لیوان مایع در روز برسید! فقط از نوشیدنی­ های شیرین مانند نوشابه پرهیز کنید!!!

• مصرف زیاد لبنیات

لبنیات در رژیم غذایی انسان نسبتا جدید است- در بیش از 200000 سال اول وجود بشر واقعا لبنیاتی مصرف نشده است. شیر و پنیر معمولا مملو از چرب­ ها و پروتئین هایی هستند که هضم آن­ها دشوار است و طبق برخی شواهد پزشکی اثر التهابی دارند. به همین دلیل است که مصرف مقادیر زیاد لبنیات می­تواند باعث نفخ، گاز، یبوست، و گرفتگی شکم شود.

• سبک زندگی غیرفعال

ورزش نکردن کافی برای سلامت کلی و سلامت گوارش شما خوب نیست. به همین دلیل است که پزشکان ترکیبی از ورزش، تغییر رژیم غذایی، اجتناب از غذاهای که باعث التهاب می­شوند و افزایش مصرف غذاهایی که در واقع با التهاب مبارزه می­کنند، و در صورت لزوم دارو برای رفع برخی مشکلات گوارشی توصیه می­کنند.

• افزایش سن

متاسفانه افزایش سن اجتناب ­ناپذیر است و سن باعث افزایش زمینه­ های دخیل در بیماری­ های گوارشی می­شود. با افزیش سن، فعالیت غدد گوارشی کاهش می­ یابد که بر حرکت روده تاثیر می­گذارد. رفلاکس و برخی شرایط گوارشی ایجاد می­شود. خطر ابتلا به سرطان ­های مربوط به دستگاه گوارش نیز با بالا رفتن سن افزایش می یابد

• عوامل ژنتیکی در شایع ترین بیماری های گوارشی

یک عامل اجتناب­ ناپذیر دیگر- ژن­ های شما! بسیاری از اختلالات سیستم ایمنی و خودایمنی دستگاه گوارش دارای یک جز ژنتیکی هستند، بدین معنی که پایه ارثی دارند. در برخی موارد، این ژن­ های تغییر یافته در ایجاد یک اختلال دستگاه گوارش (برای مثال فیبروز کیستیک یا پانکراتیت ارثی) دخیل هستند. خوشبختانه، در بیشتر موارد آن­ها تنها شما را مستعد ابتلا به بیماری می­کنند.

به این معنی که فقط عوامل ژنتیکی برای ایجاد بیماری کافی نیستند و عوامل محیطی باید وجود داشته باشند تا بیماری ایجاد شود. این بدان معنی است که در حالی که ژن­ های شما بخشی از داستان هستند، این کل ماجرا نیست و باید عوامل محیطی هم حضور داشته باشند. تغییرات سبک زندگی می­توانند دخیل باشند. نمونه هایی که شرایط ژنتیکی در بروز آن­ها دخیل هستند شامل کولیت اولسراتیو، بیماری کرون، بیماری سلیاک، و برخی بیماری­ های کبدی.

13 بیماری گوارشی شایع شامل:

 بیماری سلیاک

 یک اختلال گوارشی خودایمنی است که در آن بدن نسبت به گلوتن واکنش نشان می­دهد. در حالی که علت دقیق آن مشخص نیست، ژنتیک و تعدادی از عوامل محیطی مانند عفونت ­های ویروسی ممکن است در ایجاد بیماری سلیاک نقش داشته باشند.

• سندرم روده تحریک­ پذیر (IBS)

 سندرم روده تحریک ­پذیر (IBS) یک وضعیت همراه با درد شکمی یا نفخ همراه با اسهال یا یبوست (یا هر دو) است.

• عدم تحمل لاکتوز

 این وضعیت زمانی رخ می­دهد که فردی نتواند قند خاصی به نام لاکتوز را که در شیر و محصولات لبنی فرآوری شده یافت می­شود هضم کند. این به دلیل کمبود لاکتاز، آنزیم روده­ای است که به طور معمول لاکتوز را هضم می­کند.

• اسهال مزمن

 این وضعیتی است که در آن فرد به مدت چهار هفته یا بیشتر مدفوع آبکی یا شل دارد. عوامل مختلفی می­توانند باعث ایجاد این اسهال مداوم شوند و ممکن است باعث کم­ آبی بدن و تغذیه نامناسب شود.

• یبوست در شایع ترین بیماری های گوارشی

 این مشکل گوارشی بسیار رایجی است که بیش از 5/2 میلیون نفر در ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می­دهد. فرد مبتلا به یبوست به دلیل مدفوع خشک و سفت در حرکت روده­ ها مشکل دارد.

• بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)

 این بیماری با حملات مداوم رفلاکس اسید از معده به مری مشخص می­شود که می­تواند به آرامی به مری آسیب برساند. فرد مبتلا به GERD حداقل دو بار در هفته علائم سوزش سر دل و رفلاکس اسید را تجربه می­کند.

• بیماری زخم معده (PUD)

 زخم معده زمانی ایجاد می­شود که زخم ­هایی در پوشش داخلی دستگاه گوارش ایجاد شود. تغییر در اشتها، استفراغ، درد قفسه سینه، هاضمه، کاهش وزن، و مدفوع خونی برخی از علائم PUD هستند.

• بیماری کرون

 این یک بیماری التهابی روده (IBD) است که شامل التهاب هر قسمت از دستگاه گوارش، معمولا قسمت پایینی روده کوچک و روده بزرگ است و یک دوره مزمن دارد.

• کولیت اولسراتیو (UC)

 این یکی دیگر از بیماری­ های التهابی روده است. در UC، پوشش روده بزرگ تحت تاثیر التهاب و زخم ­های باز قرار می­گیرد. این بیماری نیز یک دوره مزمن دارد که با درد شکم، اسهال، مدفوع خونی، سوء تغذیه، و تب مشخص می­شود.

• سنگ کیسه صفرا

 در زمان غلظت بالای بیلی­روبین و کلسترول مواد جامد سنگ مانند در کیسه صفرا تشکیل می­شوند که به سنگ کیسه صفرا شناخته می­شوند. سنگ­ های صفراوی ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکنند با این وجود ممکن است باعث درد در قسمت بالای شکم، آروغ زدن، ادرار تیره، حالت تهوع، مدفوع خاک رس مانند شوند.

• پانکراتیت حاد و مزمن

 پانکراتیت حاد و مزمن بیماری حاصل از التهاب پانکراس است (اندامی که شیره گوارشی و همچنین هورمون ­ها را تولید می­کند). علائم این بیماری شامل: درد شدید شکم، حالت تهوع، استفراغ، کاهش وزن است. در حالی که پانکراتیت حاد ممکن است توسط عوامل مختلفی از جمله عفونت ایجاد شود، بیش از دو سوم موارد پانکراتیت مزمن مربوط به مصرف الکل است.

• بیماری کبد در شایع ترین بیماری های گوارشی

 به تمام بیماری ­ها، عوارض و بیماری­ هایی دارد که می­تواند بر کبد تاثیر بگذارد. از جمله سیروز کبدی اشاره دارد. علائم شایع شامل مدفوع کم رنگ، ادرار تیره، یرقان (یا زردی چشم و پوست)، کاهش اشتها، حالت تهوع و استفراغ است. گزینه ­های درمانی بسته به علت زمینه­ ای متفاوت است.

• دیورتیکولیت

 این بیماری زمانی رخ می­دهد که یک یا چند دیورتیکول (کیسه ­ها یا پاکت­ های کوچکی که به دلیل دیورتیکولوز روی پوشش دستگاه گوارش جوانه می­زنند) ملتهب و عفونی می­شوند. در حالی که علائم شایع مانند یبوست، اسهال و نفخ خفیف هستند، دیورتیکولیت پیشرفته می­تواند منجر به خونریزی مقعدی و سایر عوارض گوارشی شدید شود.