اخلاق پزشکی، اخلاق هنری
دکتر امیراحمد شجاعی،عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اخلاق پزشکی، از واژه هنر در فرهنگ فارسی به عنوان فضیلت یاد کرد و گفت:
هنر از دو واژه ‘هو’ (خوب و خوش) و ‘نره’ (جوانمردی) تشکیل شده است چرا که مردانگی برای ایرانیان همیشه یک فضیلت بوده است.
وی واژه هنر را فراتر از انجام کار ظریف هنری دانست و گفت: این واژه بسیار فراتر از اینهاست و با اخلاق گره خورده است.
حال چنین واژه ای تبدیل به یک گستره دانشی شده است که هفت قلمرو مختلف را شامل می شود.
کلیپی از استاد سید محمد علی گلابزاده با موضوع اخلاق پزشکی، اخلاق هنری:
طبابت به مثابه هنر
وی ورود هنر در عالم پزشکی را بسیار زیبا و در عین حال لازم، ارزیابی کرد و گفت: اخیرا در جوامع آکادمیک به این نتیجه رسیده اند که ورود هنر به علوم دیگر نظیر پزشکی لازم و ضروری است.
امروزه برخی امور در پزشکی از طریق هنر انجام می شود. به عنوان مثال پزشکی برای تزریق واکسن به کودک از عروسک بازی استفاده می کرد و در عین اینکه توجه کودک به حرکات دست پزشک جلب شده بود واکسن را بسیار هنرمندانه به او تزریق کرد.
وی افزود: به خاطر دارم در دانشگاه شیراز وقتی از ظرافت جراحی صحبت می شد، می گفتند فلانی زخم را گلدوزی می کند.
گاهی پزشک به قدری هنرمندانه از بیمار شرح حال می گیرد که اساسا نیاز به آزمایشات دیگری نیست. لذا در مقولاتی هنرمندانه رفتار کردن به معنی تلفیق علم و هنر و بکارگیری ظرافت است.
او سپس به استفاده هنرمندانه از واژه ها برای برقراری بهتر ارتباط با بیمار اشاره کرد و گفت: گاهی نیز پزشک هنرمندانه شخص را مجاب می کند که از تشخیص او پیروی کند.
در بسیاری از مواقع پزشک بهترین تشخیص را ارائه می دهد اما به دلیل آنکه نتوانسته ارتباط لازم را با بیمار برقرار کند، فرد از تشخیص او پیروی نمی کند.
پزشک می تواند از کلمات زمخت در تفسیر بیماری استفاده کند:شما دچار عوارض شدید و اگر درمان نکنید به وضعیت شدید دچار خواهید شد
و می تواند بسیار سرسری سخن بگوید: برو داروها را استفاده کن و دو هفته دیگر بیا
و می تواند هنرمندانه از واژه ها استفاده کند تا بیمار را برای پیروی از تشخیص مجاب نماید.
استفاده از هنر در پزشکی
دکتر شجاعی، همچنین استفاده از واژه هنر در پزشکی را نیز یکی دیگر از راه های تلفیق هنر و پزشکی خواند و گفت: از فیلم، سینما و نقاشی می توان برای بالا بردن سلامت گرایی مردم استفاده کنید.
به عنوان مثال آموزش مسواک زدن به مردم می تواند از طریق نقاشی یا فیلم صورت بگیرد و از هنرها برای انتقال برخی آموزش های سلامت و مفاهیم پزشکی استفاده نماییم.
علاوه بر فیلم تصاویر و داستانک ها نیز می توانند کمک کننده باشند. به عنوان مثال تصویر پرستاری که همه را به سکوت دعوت می کند نیز خود به نوعی استفاده از هنر است.
هنر مایه درمان
دکتر شجاعی، انجام فعالیت های هنری را موجب تلطیف روح و احیاء آن دانست و تاکید کرد: گاهی هنر خود مایه درمان می شود. تجویز خواندن اشعارحافظ برای بیماران موجب می شود تا سودای درون ریخته خود را تبدیل به ارزش های درونی کنند.
با هنر می توان گفت و گوها و فضاهای جدیدی خلق کرد. آنوقت است که خلاقیت های هنری پا وسط می گذارد و موجب می شود که ارتباط مناسبی میان هنرمند و پزشک و جامعه شکل بگیرد.
